Niezależnie od potrzeby dziecka i rodzaju pomocy jaka zostanie udzielona w Centrum, przed rozpoczęciem każdego procesu terapeutycznego, przeprowadzany jest wywiad wstępny. Wywiad ten przeprowadzany z samymi opiekunami/ opiekunem dziecka, pozwala na ustalenie problemu z jakim zostało zgłoszone dziecko i czego oczekuje opiekun względem specjalisty. Wywiad wstępny jest też istotnym środkiem dla psychologa/ terapeuty, który zapoznawszy się z sytuacją dziecka, będzie mógł zaplanować następne kroki jakie zostaną podjęte.
Jest to też okazja dla opiekunów dziecka do poznania jakim człowiekiem jest psycholog/ terapeuta.
W przypadku wywiadu wstępnego istotne jest, aby stosownie się do niego przygotować. Informacje ze szkoły na temat dziecka mogą być wartościowym materiałem. Na wywiadzie warto przedstawić dokumentację medyczną, sporządzoną przez innego specjalistę (jeśli taka jest). Każda informacja istotna w oczach opiekuna może okazać się ważna w procesie terapeutycznym.
CO TO JEST INTEGRACJA SENSORYCZNA?
Na czym polega i do kogo jest skierowana terapia SI? Co oznacza ten tajemniczy skrót w
praktyce? W jakich przypadkach wymagane jest przeprowadzenie diagnozy rozwoju
procesów SI?
Człowiek w swoim świecie otoczony jest przez mnóstwo napływających z każdej strony
bodźców. Codziennie widzimy i dotykamy olbrzymią ilość przedmiotów o różnych
kształtach, kolorach, fakturach, słyszymy przeróżne dźwięki: muzykę, szepty, odgłosy
zwierząt i maszyn, smakujemy potrawy, czujemy intensywne zapachy, czujemy także swoje
ciało, kierujemy nim, żeby wykonać określoną aktywność. Te wszystkie czynności, które
wykonujemy wymagają zaangażowania ze strony układu sensorycznego- nie jest przecież
tajemnicą, że człowiek odbiera świat poprzez zmysły. Prócz popularniejszych: dotyku,
wzroku, węchu, smaku i słuchu mamy jeszcze dwa zmysły: przedsionkowy i
proprioceptywny. Choć są mniej znane od powyższych pięciu, to razem ze zmysłem dotyku
są bazowymi systemami człowieka, na podstawie których dojrzewają pozostałe zmysły.
Propriocepcja to inaczej czucie głębokie, pochodzące z więzadeł, mięśni, stawów i ścięgien,
dzięki niej np. mając zamknięte oczy, potrafimy dotknąć palcem do nosa albo precyzyjnie
trafić widelcem do buzi. Zmysł przedsionkowy, zwany również zmysłem równowagi
odpowiada za czucie naszego ciała w przestrzeni, czyli daje nam informację, gdzie znajduje się nasze ciało względem przyciągania ziemskiego, wpływa na właściwe napięcie mięśniowe,
prawidłową postawę ciała, koordynację, umiejętność czytania i wiele innych. System
przedsionkowy nierozerwalnie współpracuje z systemem proprioceptywnym.
Jeżeli w naszym organizmie wszystkie napływające z zewnątrz informacje są odbierane i
przetwarzane poprawnie, czyli proces integracji sensorycznej przebiega bez zakłóceń- widzimy świat jako przyjazne środowisko, potrafimy trafnie ocenić sytuację, w której się
znajdujemy i co najważniejsze, nasze reakcje są adekwatne do sytuacji, która nas spotkała. Gdy dotkniemy gorącego garnka- cofamy rękę, kiedy muzyka w radio gra bardzo głośno-
ściszamy odbiornik, a jeżeli czujemy, że jedzenie nieświeżo pachnie- rezygnujemy z
konsumpcji.
Sytuacja komplikuje się wówczas, kiedy nasz mózg ma problem z właściwym odbiorem i
przetwarzaniem zewnętrznych bodźców, kiedy przyjazny, lekki dotyk- boli, większość
świata wokół bardzo intensywnie i często nieprzyjemnie pachnie, a własne ciało nie chce nas
słuchać. To tylko wybrane przykłady zaburzeń związanych z rozwojem procesów integracji
sensorycznej. Analizując powyższe przykłady, łatwo sobie wyobrazić jak bardzo utrudniają
one funkcjonowanie człowieka w społeczeństwie. Odpowiadając na pytanie „Co to jest
Integracja Sensoryczna?”– możemy śmiało powiedzieć, że to sposób porządkowania przez
mózg informacji, odbieranych przez zmysły. Pozwala człowiekowi na celowe działanie,
właściwe reakcje organizmu, umożliwia również selekcję informacji i odwołuje się do
wcześniejszych doświadczeń. Warto podkreślić, że Integracja Sensoryczna jest procesem,
który zachodzi poza świadomością, podobnie jak oddychanie, a jej rozwój zaczyna się już w
życiu płodowym, więc towarzyszy nam od początku do końca życia.
Teoria Integracji Sensorycznej bazuje na neuroplastyczności mózgu. Co to oznacza? Otóż
tkana nerwowa, z której zbudowany jest mózg ma zdolność do tworzenia nowych połączeń,
zmienności, samonaprawy oraz uczenia się. W uproszczeniu, dzięki neuroplastyczności przy
odpowiedniej stymulacji układu nerwowego jesteśmy w stanie wypracować nowe, adekwatne
do sytuacji reakcje adaptacyjne, czyli nauczyć mózg właściwego zarządzania bodźcami, które
docierają do naszego organizmu i właściwej reakcji na te bodźce- na tym właśnie
polega Terapia SI. Przebiegu zajęć w Terapii SI nie można z góry zaplanować. Nie jest to
jednak równoznaczne z brakiem wyznaczonego celu- wręcz przeciwnie- terapeuta musi
wiedzieć co i po co robi. Generalnie celem każdej Terapii SI jest poprawienie codziennego
funkcjonowania człowieka, a tym samym jakości jego życia. Terapeuta dobiera ćwiczenia i
aktywności podczas spotkania adekwatnie do zdiagnozowanego wcześniej problemu dziecka,
jego możliwości, aktualnego stanu pobudzenia oraz kondycji psychicznej i fizycznej. Zaleca
także „pracę domową”, czyli dietę sensoryczną. Pierwsze efekty terapii widać po ok. 6- 8
tygodniach terapii. Spotkanie trwa 45- 60 minut i odbywa się zwykle 1- 2 razy w tygodniu, w
zależności od potrzeby konkretnego dziecka.
Zanim dziecko rozpocznie Terapię Integracji Sensorycznej musi zostać zdiagnozowane pod
kątem rozwoju procesów sensorycznych. Na podstawie badania dziecka przez uprawnionego
terapeutę SI, szczegółowego wywiadu z rodzicami oraz obszernych informacji z
kwestionariusza sensomotorycznego jest przygotowywana pisemna ocena funkcjonowania
zmysłów sensorycznych. Trafna i rzetelna diagnoza to klucz do sukcesu od samego początku
procesu terapeutycznego, dlatego ważna jest szczerość i zaufanie w stosunku do terapeuty,
przeprowadzającego ocenę. Pisemna diagnoza to furtka do rozpoczęcia procesu Terapii SI.
Standardowo diagnoza trwa 2- 3 spotkania.
TERAPIA RĘKI
Terapia ręki jest terapią skupiającą się na obręczy barkowej i kończynach górnych. Celem
terapii jest rozwijanie motoryki małej, czyli zdolności manualnych dziecka oraz poprawa
ruchów precyzyjnych. Terapia w podejściu całościowym obejmuje ruchomość łopatek i
stawów kończyn górnych oraz normalizację napięcia mięśniowego. W zależności od
występujących zaburzeń praca opiera się na wzmacnianiu siły mięśniowej kończyn górnych
(niezbędnej do podporu), stymulacji czucia powierzchniowego lub głębokiego (dostarczenie
bodźców dotykowych), doskonaleniu zdolności chwytu, doskonaleniu kontroli wzrokowo-
ruchowej oraz skoordynowaniu pracy oburącz.
Prowadzona jest dokładna ocena:
* zakresu ruchomości stawów kończyny górnej,
* zdolności chwytania przedmiotów o różnym kształcie, a także rozluźniania chwytu,
* nadwrażliwości, podwrażliwości w obrębie kończyn górnych,
* napięcia mięśniowego wg skali Ashworth.
Podczas zajęć możliwa jest ocena za pomocą kwestionariusza QUEST oraz klasyfikacji MACS.
Terapia przeznaczona jest dla dzieci:
* z zaburzeniem napięcia mięśniowego,
* z zaburzeniem precyzji ruchu (trudności w drobnych ruchach),
* z brakiem koordynacji ruchów kończyny górnej,
* z zaburzeniami koordynacji wzrokowo- ruchowej,
* z opóźnieniem w zakresie czynności samoobsługowych,
* z zaburzeniami zmysłu dotyku (dziecko nie lubi zabaw np. z plasteliną, nie lubi
lekkiego dotyku i nowych ubrań, wkłada przedmioty do ust, wybiera twarde
przedmioty).
* http://osrodekbiomicus.pl/terapie/terapia-reki/
* https://www.centrumsi.pl/terapia-i-diagnoza/co-to-jest-integracja-sensoryczna.html.
